MİMAR SİNAN'IN DEPREMLERE MEYDAN OKUYAN DEHASI

Osmanlı mimarlık sanatının muhteşem eserlerini yapan Mimar Sinan, yıllara meydan okuyan eserleri ile tüm dünyanın ilgisini çekiyor. Yüzyıllardır ayakta kalan eşsiz mükemmelliğe sahip eserleri, sağlamlıkları ile adeta yüz yıllara meydan okuyor.

Mimar Sinan yarım asırda, başta cami olmak üzere, çarşı, köprü, kervansaray gibi sayısız esere imza attı. Başta İstanbul olmak üzere birçok kentin simge yapılarını inşa etti.

Sinan depremleri ve etkilerini çok iyi biliyordu. O sadece bir mimar değil aynı zamanda muazzam bir mühendisti. Depremi bilmesi nedeniyle malzeme seçmeyi çok iyi öğrenmişti. Olağanüstü bir malzeme bilgisine sahipti. 

Mimar Sinan yaptığı bütün binaları üniform malzeme ile yapmıştır. En güzel örneklerinden biri olan Süleymaniye Cami'ni küfeki taşından inşa eder. Kubbesini de zamanla değiştirerek küfeki taşına uyum sağlayan bir malzeme olan tuğlayla yapar. Önceliği depremin hareketinden az etkilenen malzemeyi kullanmak olmuştur.

Mimar Sinan eserlerinde, depremin etkisini azaltmış ve adeta depreme meydan okumuştur.

Sinan depremin etkisini azaltmak için birçok yöntem kullanır. Süleymaniye Cami'ne bakıldığında bu yöntemlerinden birini net bir şekilde görmek mümkündür. Yapının çevresini istinat duvarıyla çevirmiş ve daha sonra altına kuyular açmıştır. Bu kuyunun amacı Sinan için çok net ve açıktır. Dehası ile her şeyi hesaplar. ''Depremlerde toprak sulanır, bina yukarıya doğru hareket eder''. Malzeme olarak da küfeki taşının tozunu kullanır. Yağmur yağdığında bu sular kuyuya dolar. Depremde de aynı şekilde sulanma olduğunda sular bu kuyulara dolar. Sinan kuyuya bir de deşarj borusu yapar. Bu yöntemle depremin yarattığı su etkisini ortadan kaldırır. 

Sinan taneli zemin üzerine çim ve ağaç da ekmez. Zeminin havalanması ve zeminin kuru kalması için altta kanallar yapar. Korozyonu önler. Caminin etrafındaki istinat duvarları o kadar sağlamdır ki toprak dalgasını, dolgu zemine iletmez. Yani taneli zemin depremde izolatör görevi görür. Bu malzeme depremden az etkilendiği için, dalga hareketini az yapar. Sinan, binasını yerden yukarı kaldırmış ve toprak dalgasını önlemiştir.

Mimar Sinan yapılarında taşları demirle kenetlemez. Binalarını kemer ve kubbelerden yapar. Yüklerini kemerlere taşıtır. Kemerler yatay yüklerden kolay kolay etkilenmez. Çünkü Sinan depreme karşı koymak istemiyor, o depremin hareketini yok etmek istiyor ve eşsiz dehası ile yapılarında bunu başarıyor. 

Sinan pantatiflerinde alçı kullanır. Alçının içlerine de keten koyar. Keten ve kenevire hiç bir haşerat gitmez. Sinan'ın camilerinde hiç bir böcek, sinek ve örümcek ağı olmaz. 

Mimar Sinan dünya üzerine gelmiş geçmiş en büyük mimari ve mühendislik dehasıdır. O yapılarında tüm öngörüleri en ince ayrıntısına kadar hesaplar. Eserlerinde görülen eşsiz mimari ve mühendislik dehasına bugün dahi ulaşılabilinmiş değildir. Çünkü Sinan'ın matematiğini bilmeden tekniğini kullanmak neredeyse imkansızdır.